Her ülkenin kendine göre bir yeme alışkanlığı var. Çin ve Japonya gibi ülkelerde olduğu gibi Güney Kore'de de yemekler, çatal yerine yemek çubuklarıyla yeniyor. Koreliler için çubuk kullanmak kültürel bir değer. Bunu değiştirmeyi akıllarının ucundan bile geçirmiyorlar ve hatta Güney Kore'de çocukları, küçük yaştan çubuk kullanımına alıştırmak için özel çubuklar satılıyor. Nasıl ki bizler çubuk kullanmayı yadırgıyorsak, Koreliler de küçüklüklerinden beri çubuk kullanmaya alıştıkları için, çatal kullanmayı garipsiyorlar. Kore'deyken çatal ve çubuk arasında seçim yapacak olsalar çubuğu tercih edeceğini söyleyen arkadaşlarım vardı.
Güney Kore'ye gitmeyi planlıyorsanız ilk öğrenmeniz gereken şey, çubuk kullanmak olacaktır. Kore'deyken çubuk kullanmayı bilmiyorsanız gittiğiniz lokantada çatal olmaması ihtimaline karşı çantanızda çatal bulundurmanızı da tavsiye ederim. Kore'de genelde lokantalara gittiğinizde masanın üstünde peçetelerin yanında çubuk ve kaşık kutusu bulunuyor ve sizin oradan kendi çubuklarınızı ve kaşığınızı almanız bekleniyor. Tabii garsonların çubuk ve çatal getirdiği lokantalar da var. Çubuk kullanmayı bilmiyorsanız garsondan çatal ve bıçak istediğinizde veriyorlar. Kore'de bazı lokantalarda Japon Şinitseli (Tonkatsu) gibi yiyecekler çatal bıçakla yendiği için garsondan ayrıca çatal istemenize gerek kalmıyor
Bakınız: Kore'de gittiğim bazı lokantalarda masanın altındaki çekmecelerden kaşık ve çubuk alınıyor:
Güney Kore Yemek Çubukları
Kore'ye gitmeden önce Uzakdoğuluların hepsinin aynı tarzda çubuk kullandıklarını düşünüyordum. Ancak sonraları Doğu Asya'da Güney Kore'nin dışında Japonya, Çin, Vietnam ve Kamboçya gibi ülkelerde de çubuk kullanılıyor olmasına rağmen, her ülkede farklı sebeplerle çubuk boyları ve çubuğun yapıldığı malzemenin faklı olduğunu öğrendim.
Koreliler yemek yerken genellikle metal kaşığın yanında uzun ve ince yemek çubuklarını kullanıyorlar. Korelilerin yemek çubukları metal olduğu için kullanması da, kullanmayı öğrenmesi de ahşap çubuklara nazaran çok daha zor. Yemek yedikten sonra çubuğun bir tanesini sıkıştırdığınız baş parmakla işaret parmağı arası zonklamaya başlıyor. Boyut olarak da, Kore çubukları, Çin yemek çubuklarından daha kısa olmakla birlikte, Japon yemek çubuklarından daha uzun. Kore'deyken Çinli sınıf arkadaşım, Kore çubuklarının Çin çubuklarına nazaran daha kısa ve daha ince yapılı olduğunu ama ağır olduğu için elini çok acıttığını söylemişti.
Güney Kore'de lokantalarda metal çubuklar kullanılıyor olmasına karşın, kızarmış tavuk sipariş ettiğinizde veyahut ramyon aldığınızda yanına ahşap, tek kullanımlık ve hafif çubuklar konuyor. Bu çubuklar yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi kağıtlara sarılı vaziyette birleşik olarak satılıyor. Bana göre, bu çubukları tam olarak ikiye bölebilmek de ayrı ustalık işi, bir arkadaşım ikiye ayırmadan önce üstüne iki kere vuruyordu.
G.Kore'deki ünlü Japon mağazası Daiso'dan aldığım üstünde sevimli desenler olan ahşap çubuklar:
Güney Kore kaşıkları
Güney Kore'de pilav ve çorbalar kaşıklarla yeniyor ve doğal olarak da yemek masasında çubuk ve kaşık birlikte yer alıyor. Korece'de kaşık suggarak (숟가락) demek, yemek çubuklarına ise çoggarak (젓가락) deniyor. Çubuk ve kaşık seti için bu kelimelerin ilk iki sesleri alınarak 수저 (Suco) şeklinde kısaltma yapılmış.
Bakınız Kore'den aldığım çubuk ve kaşık seti. Üzerinde Japon kiraz çiçeği sakuralar var. (Daiso'dan almıştım)
Güney Kore'de kullanılan kaşıklar, bizim kullandığımız kaşıklardan çok farklı. Kore kaşıkları bizimkiler kadar çok derin oyulmamış ve şekil olarak da yuvarlağa yakın. Bizimkine göre daha uzun saplı olan bu kaşıkların yanında, bizim derin ve geniş kaşıklar kepçe gibi kalıyor anlayacağınız. Güney Kore çubukları ve kaşıkları aynı boyda olduğu için ilk başlarda bu kaşıklarla yemek yemekte zorlanmıştım ama uzun çubuklarla ortadaki yemeklere uzanmak ve lapa pilavları yemenin çok daha kolay olduğunu fark ettim.
Çin, Japon, Güney Kore kaşık ve Çubuk Kullanımı Arasındaki Farklılıklar
Güney Kore, Japonya ve Çin gibi ülkelerde çubuk ve kaşık kullanımı arasında farklılıklar mevcut. Yukarıda bahsettiğim gibi, Güney Kore'de yemeklerin yanında çubuk ve kaşık seti kullanılıyor. Japonya ve Kore'de yemeklerin yanına bizdeki ekmek gibi pilav getiriliyor. Ancak her yiğidin pilav yiyiş şekli farklı! Japonlar ahşap kase kullandıkları ve ahşap kaseler de el yakmadığı için Japonya'da kase tutup yemek yemenin bir alışkanlık haline geldiği söyleniyor. Bu yüzden pilavı çubukla yerken de bir yere uzanmak zorunda olmadıklarından çubukların boyları kısa tutulmuş. Ancak Güney Kore'de sulu yemekler çok olduğu için hem çubuk, hem de kaşık kullanılagelmiş. Pilavlar da masanın üstündeki kaselerden kaşıklarla yeniyor. Kore'de kaseyi elinize alıp da yemek yemek ayıp karşılanıyor. Kore'de çorba niyetine yemeklerin yanında sebzeli sular getiriliyor. Bunlar da genelde kafaya dikilmek suretiyle kaşık ve çubuk kullanmadan içiliyor.
Çin'de 15. yüzyıldan sonraki dönemde buğday tarımı ile Çin mantısı ve erişte gibi kaşık kullanımına gerek duyulmayan yiyecekler yenmeye başladığı için kaşık kullanımının azaldığı belirtiliyor. Ayrıca Çinlilerin kızartmaları çok olduğundan yağlı ve sıcak yiyecekleri tek tek alıp yemek için uzun çubuklar kullanıldığı söyleniyor. (Tabii ben bu konulara o kadar vakıf değilim, Çin ve Japonya ve hatta diğer Doğu Asya ülkelerinin yemek kültürü hakkında daha detaylı bilgiye sahip olan arkadaşlar beni yorum bölümünden aydınlatabilirse sevinirim.)
Gittiğim bir Çin lokantasından aldığım uzun yemek çubukları:
Çubuklar nasıl tutulmalı?
Gelelim çubukların nasıl tutulması gerektiği konusuna. Ahşap çubuklar hadi neyse de Korelilerin metal çubuklarını tutmak, başlı başına bir sanat. Yemek çubukları tutarken en önemli nokta çubuğun bir tanesini baş parmakla işaret parmağınızın arasına yerleştirip orta parmağınızın yanıyla sabitlemek, o hareket ederse yamak yiyemezsiniz. İkinci olarak, diğer çubuğu baş parmak ve işaret parmağınızla hareket ettirip almak istediğini alabilirsiniz. İlk seferde zorlanacaksınız ama pratik yaptıkça çubuk kullanmak zevkli hale geliyor.
Yukarıda tarif ettiğim ve genelde yabancılara öğretilen standart yöntem ama Kore'de aşağıdaki gibi çapraz biçimde tutanlar da var. Ellerini bu şekle nasıl tutuyorlar hala nasıl anlamıyorum.
Bizim gibi çubuk kullanmayan ülkelerdeki insanların bu çubuk kullanmayı öğrenme işine epey bir mesai ayırması gerekiyor. Erciyes Üniversitesi Kore Dili ve Edebiyatı birinci sınıftayken Koreli hocamız kendi çubuk takımını sınıfa getirmişti. Önümüze barbunya ve fasulyelerden bir avuç koyup hepsini çubuklarla hızlı hızlı toplamamızı istemişti. Elinde çubuk bulunanlar ve alıştırma yapmak isteyenler bu yöntemi kullanabilirler. Kore'de çocuklara da aynı yöntemle çubuk kullanmak öğretiliyor. Kore'ye ilk gittiğimizde çubuk kullanmayı biliyor olmamıza rağmen, çubuklar yemek yememizi çok yavaşlattığı için gittiğimiz restoranlarda çatal ve bıçak istiyorduk ama birkaç hafta sonra sürekli çatal istemekten bıkıp çubuklara alışmak için kendimizi zorladık. Tabii ne kadar iyi çubuk kullanıyor olursanız olun küçük yaşlarından beri çubuk kullanan Korelilerle yarışmanız mümkün olmuyor ne yazık ki. Koreliler her şeyde olduğu olduğu gibi yemek yerken de çok hızlılar. Kore'de yemeklerin bir çoğu ortaya konduğu ve Korelilerle aynı kaptan yemek yemek zorunda kalındığından dolayı aç kalma riskine karşı bir an önce çubuk kullanmayı öğrenmek en iyisi!
Bonus: Kore'den aldığım iğneli saç tokaları da çubuk şeklinde
Yorumlar